معرفی استانداردهای سیم و کابل

معرفی استانداردهای سیم و کابل

طبق قواعد سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برای بسیاری از محصولات از جمله سیم و کابل استانداردهایی تعریف شده است. این استانداردها با توجه به کاربرد سیم و کابل تعیین می‌شوند و به کمک آنها می‌توان محصولات تقلبی را از استاندارد تشخیص داد. در صورت استفاده از محصولات غیراستاندارد، احتمال خسارت در حین استفاده از سیم یا کابل بالا خواهد رفت. در این مقاله به معرفی این استانداردها می‌پردازیم. البرز الکتریک نور

معرفی استانداردهای سیم و کابل

استانداردهای کابل معمولاً از روی حروف و اعدادی که روی سیم هستند مشخص می‌شوند. در ایران استاندارد آلمانی مورد تأیید است که مشخصات سیم و کابل را با حروف انگلیسی بر روی پوشش سیم و کابل نشان می‌دهد. در ادامه توضیح می‌دهیم که هر حرف نشان‌دهنده چیست.

1. حرف اول جنس هادی سیم و کابل را نشان می‌دهد. (N برای جنس مس و NA برای جنس آلومینیوم)

2. حرف دوم جنس عایق سیم‌ها را مشخص می‌کند. (Y نشان‌دهنده جنس پلاستیک و G نشان‌دهنده جنس لاستیک. درصورتی‌که حرفی روی کابل وجود نداشته باشد جنس عایق از کاغذ است).

3. حرف سوم نوع غلاف را نشان می‌دهد. (Y غلاف پلاستیکی، K غلاف سربی و KL غلاف آلومینیومی).

4. حرف چهارم مشخص‌کننده نوع زره سیم و کابل است. (B سیم فولادی و Gb سیم فولاد گالوانیزه).

5. حرف آخر هم جنس پوشش خارجی سیم و کابل را نشان می‌دهد. (Y جنس پلاستیکی و A جنس الیاف گیاهی). لینکو

چند مثال از حروف نوشته‌شده بر روی کابل و سیم

NYY: کابل با هادی از جنس مس، عایق و غلاف پلاستیکی. این نوع سیم و كابل برق برای کابل‌کشی زیرزمینی، سیم‌کشی در آب، كانال و محل‌هایی كه احتمال ضربه مکانیکی نباشد کاربرد دارد. ساختار این نوع کابل و سیم به این گونه است که از رشته‌های هادی مسی نرم شده و عایق پی‌وی‌سی تشکیل می‌شود. شکل سطح مقطع هادی این نوع سیم و کابل گرد یا سه‌گوش است. پیش‌تر در والا الکتریک به معرفی کابل قدرت NYY پرداختیم.

NAYY: کابل با هادی از جنس آلومینیوم، عایق و غلاف پلاستیکی.

NGG: کابل با هادی از جنس مس، عایق و غلاف لاستیکی.

NYKB: کابل با هادی از جنس مس، عایق پلاستیک و غلاف سرب و زره فولادی

NYYGb: کابل با هادی از جنس مس، عایق و غلاف پلاستیکی و زره فولاد گالوانیزه

NKBA: کابل با هادی از جنس مس، عایق کاغذی، غلاف سرب، زره فولادی و روپوش خارجی الیاف گیاهی. شیل ایران

اعداد نوشته‌شده بر روی کابل

یک سری اعداد هم بر روی هر کابل و سیم وجود دارد که تعداد رشته درون آن و قطر سطح مقطع هادی کابل را نشان می‌دهند. برای مشخص نمودن یک کابل یا سیم ابتدا تعداد رشته و سپس سطح مقطع هادی ذکر می‌شود.

به‌عنوان‌مثال به این عبارت روی کابل توجه کنید: 35+16×3 NYY . این عبارت نشان می‌دهد که جنس هادی کابل از مس است و عایق و روکش آن از جنس پی‌وی‌سی هستند. این کابل سه هادی به سطح مقطع ۳۵ میلی‌متر مربع برای فازهای اصلی و یک هادی به سطح مقطع ۱۶ میلی‌متر مربع برای نول دارد.
استانداردهای سیم و کابل در ایران

معمولاً یک کد ۱۰ رقمی بر روی بدنه سیم و کابل حک شده که به شرکت تولیدکننده سیم مربوط است. برای اینکه از استاندارد بودن یک سیم مطلع شوید باید به کد ۱۰ رقمی روی سیم و کابل توجه کنید. تمام سیم‌ها و کابل‌ها باید این کد ۱۰ رقمی را داشته باشند وگرنه استاندارد نیستند.

یکی از روش‌هایی که با استفاده از آن می‌توانید از استاندارد بودن سیم و کابل مطمئن شوید این است که کد ۱۰ رقمی حک‌شده روی سیم و کابل را به سامانه پیامکی سازمان ملی استاندارد ایران به شماره ۱۰۰۰۱۵۱۷ ارسال کنید. پاسخ این پیام همان لحظه برای شما ارسال می‌شود و شامل موارد زیر است:

نام محصول
برند محصول
تاریخ تولید
استان محل تولید
شهرستان محل تولید
نوع استاندارد
وضعیت پروانه ساخت

سیم و کابل چگونه ساخته می‎شود؟

سیم و کابلـها جزئی از ضروریات دنیای مدرن ما هستند. آن‌ها برای اهداف مختلفی استفاده می شوند، از انتقال الکتریسیته گرفته تا انتقال اطلاعات. هادی کابل‌ها از طیف وسیعی از مواد از جمله مس، آلومینیوم ساخته می شوند. در این مقاله نحوه تولید کابل‌ برق را بررسی خواهیم کرد. نمایندگی سیم و کابل البرز الکتریک نور

مرحله 1: مواد اولیه

اولین قدم در تولید کابل، تهیه مواد اولیه است. متداول‌ترین ماده مورد استفاده در کابل‌ها، مس است. مس یک ماده هادی با مقاومت بسیار اندک است که به طور گسترده در دسترس و نسبتاً مقرون به‌صرفه است. آلومینیوم یکی دیگر از مواد رایج مورد استفاده در کابل‌ها، به ویژه برای خطوط انتقال فشارقوی است.

در تولید کابل‌های فیبر نوری به جای هادی‌های فلزی از فیبرهای شیشه‌ای استفاده می‌کنند. الیاف شیشه از ماسه ساخته شده است که ذوب شده و به‌صورت الیاف نازک کشیده می‌شود. نوع ماده اولیه مورد استفاده در کابل با توجه به نوع کاربرد اعم از انتقال جریان الکتریستیه و یا دیتا، حجم انتقال دیتا، سرعت انتقال دیتا، مقاومت مورد انتظار و سایر مشخصات فنی انتخاب میگردد. از جمله وارد دیگری که در ساخت کابل استفاده میشود، گرانول‎های پلیمری هستند. این گرانول‌ها از ذرات کوچک و یکنواختی از رزین پلیمری هستند که ذوب شده و به اجزای مختلف کابل مانند عایق و محافظ تبدیل میشود.

پلی وینیل کلراید (PVC)

یک ماده همه کاره و مقرون بصرفه است که به طور گسترده در تولید کابل استفاده می‌شود. این پلیمر یک ترموپلاستیک است که می‌تواند به اشکال و اندازه‎های مختلف قالب‌گیری شود. این پلیمر معمولاً در عایق و روکش به مصرف می‌رسد.

پلی اتیلن (PE)

پلی اتیلن پلیمر محبوب دیگری است که در مراحل تولید کابل به مصرف می‌رسد. این ماده در برابر رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم است.

مونومر اتیلن پروپیلن داین (EPDM)

یک ماده لاستیکی مصنوعی است که معمولاً در کابل به منظور افزایش مقاومت گرما، هوازدگی و مواد شیمیایی استفاده می‌شود و این موضوع، مونومر اتیلن پروپیلن داین را به یک ماده ایده آل برای عایق کاری کابل و روکش تبدیل میکند.

پلی اتیلن کراسلینک‌ شده (XPLE)

پلیمری با کارایی بالاست که معمولاً در تولید کابل‎های فشار متوسط و فشار قوی به مصرف میرسد. از خواص ویژه این ماده می‌توان به مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت اشاره نمود.

ترموپلاستیک الاستومر (TPE)

خانواده ای از پلیمرهاست که هم خواص ترموپلاستیک و هم الاستومرها را دارد. انعطاف پذیری قابل توجه و دوام فوق العاده آن سبب سهولت استفاده در عایق و روکش می‌شود.

مرحله 2: استرندینگ (Stranding)

هنگامی که مواد اولیه به دست آمد، مرحله بعدی استراندینگ است. این مرحله شامل چرخاندن چندین رشته مس یا آلومینیوم برای ایجاد یک رشته هادی واحد است. تعداد رشته های مورد نیاز، بستگی به استفاده مورد نظر از کابل دارد؛ به عنوان مثال، یک کابل برق ممکن است چندین رشته داشته باشد تا رسانایی آن را افزایش داده و مقاومت را کاهش دهد و یا یک کابل کوچک‌تر، مانند کابل اترنت، ممکن است فقط چند رشته داشته باشد.

مرحله 3: تزریق روکش و هادی پلیمری (extrusion)

پس از استراندینگ، هادی‌ها با عایق پوشش داده می‌شوند. این عایق برای محافظت از رساناها در برابر آسیب و جلوگیری از فرار الکتریسیته عمل می‌کند. پی وی سی (پلی وینیل کلراید) یک ماده عایق رایج است که در کابل‌های فشار ضعیف استفاده می‌شود. از پلی‌اتیلن و پلی‌اتیلن کراسلینک‌شده در کابل‌های فشارقوی استفاده می‌شود؛ زیرا می‌توانند دما و استحکام مکانیکی بالاتر را تحمل کنند.

مرحله 4: کِیبِلینگ (Cabling)

هنگامی که هادی‌ها رشته و عایق‌بندی شدند، آن‌ها را چندین مرتبه به دور هم می‌تابند تا رشته‌ای از سیم‌های هادی ایجاد شود. کِیبِلینگ شامل چرخاندن هادی‌های عایق شده به یکدیگر برای ایجاد یک کابل واحد است. تعداد هادی‌هایی که به هم پیچیده شده‌اند به کاربرد مورد نظر کابل بستگی دارد. به عنوان مثال، یک کابل برق ممکن است دارای سه هادی به هم پیچیده باشد، درحالی‌که یک کابل اترنت فقط دو هادی دارد.

مرحله 5: محافظ (shielding)

برخی از کابل‌ها برای محافظت در برابر تداخل نیاز به محافظ دارند. محافظ شامل پیچاندن لایه‌ای از مواد رسانا در اطراف کابل است. مواد رسانا یک قفس فارادی در اطراف کابل ایجاد می‌کند که از ورود یا خروج تداخل الکترومغناطیسی (EMI) به کابل جلوگیری می‌کند. EMI می‌تواند در کابل‌هایی که اطلاعات حساس را حمل می‌کنند، مانند کابل‌های اترنت یا کابل‌های صوتی، مشکلاتی ایجاد کند. توجهات امنیتی در انتقال دیتاهای حساس نیز در این مرحله در نظر گرفته می‌شود. برای مثال با ایجاد محافظ مخصوص برای کابل می‌توان از خوانش اطلاعات در حال انتقال در کابل‌ها توسط مهاجمین پیشگیری نمود.
بیشتر بخوانید: نقش شیلد در کابل چیست؟

مرحله 6: روکش (jacketing)

مرحله نهایی در تولید کابل، ژاکت کردن یا ایجاد روکش است. ژاکت شامل پیچاندن کابل در یک لایه بیرونی محافظ است. لایه بیرونی کابل را از آسیب فیزیکی، رطوبت و عوامل محیطی محافظت می‌کند. همچنین محیط مورد استفاده بر روی انتخاب پوشش خارجی کابل اثرگذار خواهد بود. برای مثال اگر کابل مورد نظر برای کاربرد در محیط‌های مرطوب همانند دریا و یا زیر زمین باشد، با عایق متفاوتی پوشانده خواهد شد و یا اگر در محیط‌های اسیدی یا در گزند جویدن جانداران زیر زمین باشد پوشش مقاوم‌تری برای آن استفاده می‌شود. پی وی سی ماده رایجی است که در کابل‌های فشار ضعیف استفاده می‌شود، در حالی‌که پلی اتیلن در کابل‌های فشارقوی استفاده می‌شود.

مرحله 7: کنترل کیفیت

قبل از اینکه کابل‌ها به بیرون ارسال شوند، تحت آزمایش کنترل کیفیت دقیق قرار می‌گیرند. آزمایش اطمینان حاصل می‌کند که کابل‌ها با استانداردهای ملی و بین‌المللی مطابقت دارند و عاری از نقص هستند. برخی از آزمایشات انجام شده عبارتند از:

تداوم: بررسی برای شکستگی یا اتصال کوتاه در کابل.
مقاومت عایقی: بررسی می‌کند که عایق سالم است و تخریب نشده است.
مقاومت هادی: مقاومت هادی کابل را اندازه‌گیری می‌کند.
شوک حرارتی: این آزمایش به منظور سنجش مقاومت کابل تولید شده در برابر شوک حرارتی روکش و شوک حرارتی عایق انجام می‎پذیرد.
استقامت کششی: از جمله آزمایش هایی است که برای بررسی و اندازه گیری مقاومت کابل در برابر کشش و اندازه‌گیری تست های فیزیکی انجام می‌پذیرد.
مقاومت عایق در دماهای مختلف: سنجش مقاومت عایق کابل در دماهای 20 درجه سانتیگراد و 70 درجه سانتیگراد از مهم ترین آزمایشات صورت پذیرفته در این بخش می‌باشد.